سیره متشرعه و کاربرد آن در استنباط فقهی

thesis
abstract

«سیره ی متشرّعه» به عنوان یکی از اسناد کشف شریعت، عبارت است از سلوک عمومی متدیّنان عصر تشریع که تدیّن آنان در شکل گیری و قوام چنین سیره ای، وجه تعلیلی یافته است. در این نوشتار، پس از تبیین چیستی «سیره ی متشرّعه»، نسبت آن با تأسیسات مشابهی چون: «سیره ی عقلا»، «سنّت»، «اجماع» و «ارتکاز» مورد بررسی قرار گرفته و به این طریق، امکان تبیین شرایط حجیّت و موقعیّت دلالی این نهاد، فراهم آمده است. در ادامه، ادلّه ی اعتبار «سیره ی متشرّعه»، مورد نقد و تحلیل دقیق واقع شده است. فصل پایانی نیز به ارزیابی عمده ترین کاربردهای فقهی اختصاص یافته است. اشتراط موضع موافق شارع در حجیّت «سیره ی متشرّعه» و تحلیل آن ذیل سنّت قولی و فعلی، تقدّم دلالی «سیره ی متشرّعه» بر «اجماع»، تحلیل عینی «ارتکاز متشرّعه» بر پایه ی «سیره ی متشرّعه» و برتری آن به لحاظ حجیّت، اثبات حجیّت ذاتی و عقلی «سیره ی متشرّعه» و نیز نادر الوقوع بودن استناد تامّ فقهی به «سیره ی متشرّعه» در میدان فقه، از دستاوردهای این پژوهش است.

First 15 pages
similar resources

کاربرد نحو در استنباط احکام فقهی

می توان تاریخ پیدایش اختلاف نظر در بین انسانها نسبت به مسائل را آغاز خلقت انسان دانست. چرا که انسان دارای قدرت تعقل و به تبع آن قدرت تجزیه و تحلیل است و در مورد مسائلی که پیش رویش قرار می گیرد؛ پس از شهود و بررسی، به بیان استنباط خود می پردازد. پس با توجه به تفاوت در تحلیل داده ها از جانب هر فرد خاص و یا تفاوت داده ها و اطلاعاتی که در اختیار هر فرد قرار دارد؛ می تواند نوع استنباط نیز متفاوت باش...

حجیت خبر واحد و کاربرد آن در استنباط نظام اخلاقی و تربیتی اسلام و گزاره‌های آن

خبر واحد دارای کاربرد فراوانی در حوزه علوم اسلامی است. این مقاله با هدف تبیین حجیت خبر واحد و سازوکار به کارگیری آن در حوزه اخلاق، ابتدا به تعریف خبر واحد و اقسام آن پرداخته و در ادامه، به موارد کاربرد خبر واحد در فقه، با توجه به مبانی مختلف پرداخته است. سپس حدود کاربرد حجیت خبر واحد در حوزه علوم اخلاقی و تربیتی تحلیل شده است. بر این اساس، اگر خبر واحد را بر مبنای موثوق‌الصدور بودن معتبر بدانیم...

full text

کارآیی فقهی «سیره‌ی متشرّعه» در بوته‌ی نقد

مقصود از «سیره‌ متشرعه»، سلوک عمومی متدینان عصر تشریع است که حیثیت تدین آنان، تنها علت حدوث چنین سیره‌ای است. میراث کهن فقهی، از موقعیت قوی این نهاد در مجال استنباط حکایت می‌کند. نوشتار حاضر، ضمن تحلیل اساسی‌ترین مبانی اصولی در حجیت‌بخشی به «سیره‌ متشرعه»، کاربرد فقهی آن را در عمده‌ترین مصادیق، به چالش کشانده است. در نهایت، می‌توان بیان داشت که محدودیت‌های نهاده‌شده در طریق اعتباربخشی به این نه...

full text

معناشناسی شبهه و کاربرد آن در احکام فقهی ـ حقوقی

"شبهه" یا تصور غلط از چیزی با وجود کاربرد صحیح اولیه و دلالت قرآنی و مستند روایی، رفته رفته در اثر متداول شدن در محاورات، در معنی ظن و گمان به کار رفته است. همچنین از طرفی موجب برداشت غیرصحیح فقهی و از طرف دیگر توسط لغویون در فرهنگ‌ها استفاده شده است که نمی‌تواند درست باشد. این مقاله با ارائه مستندات محکم، معنی حقیقی لغوی "شبهه" را مدنظر قرار داده است تا از این طریق کاربرد فقهی ـ قانونی و در نه...

full text

تأثیر نظریّه های معناشناسی مفردات آیه‌ی یک سوره‌ی مـائده در استنباط احـکـام فقهی آن

از یک طرف، نظریّه ها و آراء متعدّدی در معناشناسی مفردات آیه‌ی یک سوره‌ی مائده وجود دارد و از طرف دیگر، فقیهان، احکام مختلفی را از آیه‌ی مذکور استنباط کرده اند، ولی تأثیر این نظریّه ها و آراء معناشناسی در استنباط احکام فقهی آیه‌ی مذکور، مورد مطالعه قرار نگرفته است. مقاله‌ی حاضر درصدد پاسخ به این سؤال است که آیا نظریّه‌ها و آراء معناشناسی مفردات این آیه در استنباط فقهی فقیهان از آن تأثیر دارد، طوری‌ک...

full text

انصراف و نقش آن در استنباط

از جمله مباحث مهم اصولی که در ابواب و مسائل گوناگون فقه کاربرد دارد و از موضوعات مور ابتلاء فقیهان محسوب می شود، بحث (انصراف) است. این مهم، از مباحث مرتبط با (مطلق و مقید) است و هنگام بحث از (مقدمات حکمت) مورد توجه قرار گیرد. از آنجائی که این موضوع نقش مهمی در استنباط احکام شرعی دارد و در علم اصول فقه به اجمال، مورد بحث قرار گرفته است، پرداختن به آن ضروری جلوه می نماید. این مقاله پس از بررسی مف...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده الهیات و معارف اسلامی

Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023